جواد براتی
چکیده
توزیع نابرابر تاسیسات، تقاضا و توسعه گردشگری در استانهای مختلف کشور، ناشی از سطوح متفاوت رقابتپذیری استانها در بخش گردشگری است. از جمله دلایلی که میتواند تاثیر بسزایی در این تفاوت داشته باشد، تخصصی شدن زیربخشهای مختلف گردشگری در استانها است، اما به دلیل وجود آثار غیرمستقیم و عملکرد دولتهای محلی در تخصصی شدن گردشگری ...
بیشتر
توزیع نابرابر تاسیسات، تقاضا و توسعه گردشگری در استانهای مختلف کشور، ناشی از سطوح متفاوت رقابتپذیری استانها در بخش گردشگری است. از جمله دلایلی که میتواند تاثیر بسزایی در این تفاوت داشته باشد، تخصصی شدن زیربخشهای مختلف گردشگری در استانها است، اما به دلیل وجود آثار غیرمستقیم و عملکرد دولتهای محلی در تخصصی شدن گردشگری استانها، لزوما ارتباط بین این شاخص با رقابتپذیری گردشگری همسو نیست. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر تخصصی شدن گردشگری (به تفکیک تخصصی شدن تولید، تخصصی شدن واحدهای اقامتی، تخصصی شدن آژانسهای مسافرتی و تخصصی شدن تورهای مسافرتی) بر رقابتپذیری این بخش بین استانهای مختلف کشور از روش اقتصادسنجی فضایی و دادههای تلفیقی استفاده کرده است. دادهها برای 31 استان کشور طی دوره 1395-1390 بوده است. نتایج حاصل از خودرگرسیون فضایی (SAR)، بیانگر آن است که بجز تخصصی شدن واحدهای اقامتی، سایر شاخصهای تخصصی شدن گردشگری، تاثیر مثبت و معنیدار بر رقابتپذیری گردشگری داشتهاند؛ به طوری که هم شاخصهای طرف تقاضا (تخصصی شدن آژانسها، تخصصی شدن خدمات تور مسافرتی و...) و هم شاخص طرف عرضه (تخصصی شدن تولید)، ارتباط مثبت و معنیدار با رقابتپذیری گردشگری دارند. معنیدار نبودن تخصصی شدن واحدهای اقامتی، میتواند ناشی از اثرات غیرمستقیم و گسترده موجود در انحراف سرمایهگذاریهای صورت گرفته در تاسیسات اقامتی و بویژه صنعت هتلداری باشد. همچنین بررسی نتایج مدل فضایی در خصوص شاخص «تخصصی شدن خدمات تور» نشان میدهد که ماندگاری گردشگر در استانهای مرزی کشور، بالاتر از استانهای مرکزی (تهران، البرز، قم، قزوین، مرکزی، اصفهان و یزد) است. این نتیجهگیری برای شاخص تخصصی شدن تور مسافرتی، بیانگر ضعف خدمات تورگردانی در عملکرد به عنوان یک ابزار پیشرفته جذب گردشگر و افزایش ماندگاری گردشگر در استانهای مقصد است.