نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
چکیده
هدف مطالعه حاضر تبیین عوامل موثر بر تفاوت نرخ رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک و کشورهای شرق آسیا است. برای این منظور با به‌کارگیری روش‌های تجزیه واریانس شاپلی-اون-شوروکس و اوکساکا-بلیندر عوامل موثر بر شکاف رشد اقتصادی بین کشورهای عضو اوپک و کشورهای شرق آسیا در دوره 2018-1996 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تجزیه شاپلی-اون-شوروکس آشکار ساخت که در کشورهای شرق آسیا عوامل سیاستی (مخارج دولت، تورم، حاکمیت قانون و تجارت) و سرمایه انسانی به ترتیب 31/53 و 38/31 درصد نوسانات رشد اقتصادی را توضیح می‌دهند. در مقابل نوسانات رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک توسط عوامل سیاستی و منابع و امکانات (سرمایه‌گذاری و نرخ زاد و ولد) به ترتیب با سهم 72/66 و 75/17 درصدی قابل توضیح است. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه اوکساکا-بلیندر، حدود ۴۳ درصد شکاف رشد اقتصادی بین کشورهای شرق آسیا و کشورهای عضو اوپک ناشی از اجزای قابل پیش‌بینی (اساسا حاکمیت قانون، سرمایه‌گذاری و سرمایه انسانی) و ۵۷ درصد آن به دلیل اجزای غیر قابل پیش‌بینی (اساسا کارایی سرمایه‌گذاری، سرمایه انسانی، نرخ تورم و حاکمیت قانون) است. بر این اساس استفاده کارا از منابع نسبت به موجودی آن‌ها، نقش مهمتری در تبیین تفاوت رشد اقتصادی کشورها دارد. نکته جالب در این زمینه نقش مهم متغیرهای سیاستی است. از آنجا که نه تنها متغیرهای سیاستی بلکه سایر متغیرها از جمله سرمایه انسانی، رشد جمعیت و سرمایه‌گذاری نیز تا حد زیادی تحت تاثیر حکمرانی هستند بنابراین جهت ترویج رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک از جمله ایران توصیه می‌شود که فاکتورهای موثر بر حکمرانی خوب به طور جدی مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
آقایی، مجید، رضاقلی‌زاده، مهدیه، اسدالله‌تبار، فاطمه. (1398). نوسان رشد اقتصادی و نوسان درآمدهای نفتی: بررسی نقش توسعه مالی، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، (1)10، 127-9.
doi:10.29252/ECOJ.10.1.97.
تاری، فتح الله، ستاری، رسول. (1384). بررسی تاثیر مخارج دولت و مالیاتها بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک. پژوهشنامه اقتصادی، (16)5، 181-153.
https://joer.atu.ac.ir/article_3428. html
جعفری، سعید، اسفندیاری، مرضیه، پهلوانی، مصیب. (1399). نقش عوامل تأثیرگذار بر بهره‌وری کل عوامل در شرق و غرب آسیا با تأکید بر سرمایه انسانی و رانت‌های نفتی، نشریه علمی )فصلنامه( پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، (93)28، صفحات 295-267.
سلمانی، بهزاد، فتاحی، مریم. (1391). اهمیت رشد اقتصادی شرکای تجاری بر رشد اقتصادی: مورد کشورهای عضو اوپک. دوفصلنامه اقتصاد پولی، مالی(دانش وتوسعه سابق)، دوره جدید، (4)19، 98-81.
غفاری‌مقدم، زهرا، مرادی ابراهیم، هاشمی‌تبار، محمود. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر شکاف بهره‌وری سیستم‌های آبیاری در کشاورزی با استفاده از رهیافت اکساکا- بلیندر. نشریه پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، (5)26، 245-239.
قادری، سیمین، دهمرده، نظر. (1392). تأثیر زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب شرق و غرب آسیا. جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای،(8)3، 68-41.
کشاورز حداد، غلامرضا، علویان قوانینی، آرش. (1391). شکاف جنسیتی دستمزد در مناطق شهری ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال (53)17، 133-101.
https://ijer.atu.ac.ir/article_2776.html
Acemoglu, D., Naidu, S., Restrepo, P. & Robinson, J.A. (2019). Democracy Does Cause Growth. J. Political Econ., 127, 47–100, doi:10.1086/700936.
Aghaei, M., Rezagholizadeh, M. & Asadollahtabar, F. (2019). The Volatility of Economic Growth and Oil Revenue in OPEC Countries: The Role of Financial Development. Journal of Economics and Modeling, 10 (1), 97-127. doi:10.29252/ECOJ.10.1.97. [In Persian]
Aghion, P., Comin, D., Howitt, P. & Tecu, I. (2016). When Does Domestic Savings Matter for Economic Growth? IMF Econ. Rev, 64, 381–407, doi:10.1057/imfer.2015.41.
Amini, S., Battisti, M., Parmeter, C.F. (2017). Decomposing Changes in the Conditional Variance of GDP over Time. Econ. Model., 61, 376–387, doi:10.1016/j.econmod.2016.10.016.
Barcenilla, S., Gimenez, G. & López‐Pueyo, C. (2019). Differences in Total Factor Productivity Growth in the European Union: The Role of Human Capital by Income Level. Prague Econ. Pap, 28, 70–85, doi:10.18267/j.pep.689.
Barro, R.J. (1991). Economic Growth in a Cross Section of Countries. Q. J. Econ., 106, 407, doi:10.2307/2937943.
Barro, R.J. & Lee, J.W. (2013). A New Data Set of Educational Attainment in the World, 1950–2010. J. Dev. Econ., 104, 184–198, doi:10.1016/j.jdeveco.2012.10.001.
Barro, R. & Sala i Martín, X. (2009). Crecimiento Económico. Editorial Reverté: Barcelona, Spain; ISBN 9788429126143.
Baye, F.M. (2006). Growth, Redistribution and Poverty Changes in Cameroon: A Shapley Decomposition Analysis. J. Afr. Econ., 15, 543–570, doi:10.1093/jae/ejk010.
Blinder, A.S. (1973). Wage Discrimination: Reduced Form and Structural Estimates. J. Hum. Resour., 8, 436, doi:10.2307/144855.
Brock, W.A. (2001). What Have We Learned from a Decade of Empirical Research on Growth? Growth Empirics and Reality. World Bank Econ. Rev, 15, 229–272, doi:10.1093/wber/15.2.229.
Casey, G. & Klemp, M. (2017). Instrumental Variables in the Long Run. SSRN Electron. J. doi.org/10.2139/ssrn.3025286.
Castro Aristizabal, G., Giménez, G. & Pérez Ximénez‐de‐Embún, D. (2018). Estimación de Los Factores Condicionantes de La Adquisición de Competencias Académicas En América Latina En Presencia de Endogeneidad. Rev. CEPAL, 35–59, doi:10.18356/2e4c4cad‐es.
della Posta, P. (2021). Government Size and Speculative Attacks on, Public Debt. Int. Rev. Econ. Financ, 72, 79–89, doi:10.1016/j.iref.2020.11.004.
Doucouliagos, H. & Ulubaşoğlu, M.A. (2008). Democracy and Economic Growth: A Meta‐Analysis. Am. J. Political Sci., 52, 61–83, doi:10.1111/j.1540‐5907.2007.00299.x.
Durlauf, S.N. (2001). Manifesto for a Growth Econometrics. J. Econom., 100, 65–69, doi:10.1016/S0304 4076 (00)00055‐5.
Elson, A. (2013). The Economic Development of East Asia and Latin America in Comparative Perspective. In Globalization and Development; Palgrave Macmillan US: New York, NY, USA; pp. 19–35.
Freund, C. & Bolaky, B. (2008). Trade, Regulations, and Income. J. Dev. Econ., 87, 309–321, doi:10.1016/j.jdeveco.2007.11.003.
Ghaderi, S. & Dehmardeh, N. (2013). The Effect of Social and Economic Infrastructures on Direct Foreign Financing and Economical Growth in Asian Nominated Western and Eastern Countries. Geography and Territorial Spatial Arrangement, 3 (8), 41-68.doi:10.22111/GAIJ.2013.1286. [In Persian]
Ghaffari Moghadam, Z., Moradi, E. & Hashemi Tabar, M. (2020). A Study of the Effective Factors in gap productivity irrigation systems in agricultural by use approach Oaxaca- Blinder. Journal of Water and Soil Conservation, 26 (5), 239-245. doi:10.22069/JWSC.2020.15909.3112. [In Persian]
Gereffi, G. (2018). Contending Paradigms for Cross‐Regional Comparison: Development Strategies and Commodity Chains in East Asia and Latin America. In New Approaches to Methods and Analysis; Routledge: London, UK, 2018; pp. 33–58.
Gimenez, G., Barrado, B. & Arias, R. (2019). El Papel Del Profesorado y El Entorno de Aprendizaje En El Rendimiento de Los Estudiantes Costarricenses: Un Análisis a Partir de PISA. Rev. Complut. Educ., 30, 1127–1145, doi:10.5209/rced.60189.
Hanushek, E.A. & Woessmann, L. (2012). Schooling, Educational Achievement, and the Latin American Growth Puzzle. J. Dev. Econ., 99, 497–512, doi:10.1016/j.jdeveco.2012.06.004.
Hanushek, E.A. & Woessmann, L. (2016). Knowledge Capital, Growth, and the East Asian Miracle. Science 2016, 351, 344–345, doi:10.1126/science.aad7796.
Huettner, F. & Sunder, M. (2012). Axiomatic Arguments for Decomposing Goodness of Fit According to Shapley and Owen Values. Electron. J. Stat., 6, 1239–1250, doi:10.1214/12‐EJS710.
Hulten, C. (2001). Total Factor Productivity: A Short Biography. In New Developments in Productivity Analysis; University of Chicago Press: Chicago, IL, USA.
Hulten, C.R. (2010). Growth Accounting. In Handbook of the Economics of Innovation; Elsevier: Amsterdam, The Netherlands; Volume 2, pp. 987–1031.
Jafari, S., Esfandiari, M. & Pahlavani, M. (2020). The Role of Factors Influencing Total Factor Productivity in East and West Asia with Emphasis on Human Capital and Oil Rents. Quarterly journal of economic research and policies, 28 (93), 267-295. doi:10.52547/qjerp.28.93.267. [In Persian]
Jann, B. (2008). The Blinder–Oaxaca Decomposition for Linear Regression Models. Stata J. Promot. Commun. Stat. Stata, 8, 453–479, doi:10.1177/1536867X0800800401.
Jones, C.I. (2016). The Facts of Economic Growth. Handb. Macroecon, 2, 3–69.
Kaufmann, D., Kraay, A. & Mastruzzi, M. (2011). The Worldwide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues. Hague J. Rule Law, 3, 220–246, doi:10.1017/S1876404511200046.
Keshavarz Haddad, GH.. R. & Alavian Ghavanini, A. (2013). Gender Wage Gap in Iran: Urban Areas. Iranian Journal of Economic Research, 17 (53), 101-133. https://ijer.atu.ac.ir/article_2776.html. [In Persian]
Kremer, S., Bick, A. & Nautz, D. (2013). Inflation and Growth: New Evidence from a Dynamic Panel Threshold Analysis. Empir. Econ., 44, 861–878, doi:10.1007/s00181‐012‐0553‐9.
Lacalle‐Calderon, M., Perez‐Trujillo, M. & Neira, I. (2017). Fertility and Economic Development: Quantile Regression Evidence on the Inverse J‐Shaped Pattern. Eur. J. Popul., 33, 1–31, doi:10.1007/s10680‐016‐9382‐4.
López‐Pueyo, C., Barcenilla, S. & Giménez, G. (2018). The Two Faces of Human Capital and Their Effect on Technological Progress. Panoeconomicus, 65, 163–181, doi:10.2298/PAN151002014L.
Maneejuk, P. & Yamaka, W. (2021). The Impact of Higher Education on Economic Growth in ASEAN‐5 Countries. Sustainability, 13, 520, doi:10.3390/su13020520.
Mankiw, N.G., Romer, D. & Weil, D.N. (1992). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. Q. J. Econ, 107, 407–437, doi:10.2307/2118477.
Morduch, J. & Sicular, T. (2002). Rethinking Inequality Decomposition, with Evidence from Rural China. Econ. J., 112, 93–106, doi:10.1111/1468‐0297.0j674.
Nathans, L., Oswald, F. & Nimon, K. (2012). Interpreting Multiple Linear Regression: A Guidebook of Variable Importance. Pract. Assess. Res. Eval, 17, 9, doi:10.7275/5fex‐b874.
Oaxaca, R. (1973). Male‐Female Wage Differentials in Urban Labor Markets. Int. Econ. Rev., 14, 693, doi:10.2307/2525981.
Salmani, B. & Fattahi, M. (2013). The Importance of Trading Partners’ Economic Growth on Economic Growth: the Case Study of OPEC Member Countries. Monetary & Financial Economics, 19 (4), 81-98. doi:10.22067/PM.V19I4.29314. [In Persian]
Shorrocks, A.F. (2013). Decomposition Procedures for Distributional Analysis: A Unified Framework Based on the Shapley Value. J. Econ. Inequal, 11, 99–126, doi:10.1007/s10888‐011‐9214‐z.
Solow, R.M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. Q. J. Econ, 70, 65, doi:10.2307/1884513.
Tanveer Choudhry, M., Marelli, E. & Signorelli, M. (2020). China and India’s Global Integration in the Process of Economic Development. In China‐India Relations. Understanding China; Springer: Cham, Switzerland; pp. 59–80.
Tari, F. & Satari, R., (2005). Investigating the Impact of Government Consumption and Taxes on the Economic Growth of OPEC Countries. Economics Research, 5 (16), 153-181. https://joer.atu.ac.ir/article_3428. html. [In Persian]
Department of Economic and Social Affairs (2021). Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sdgs.un.org/publications/ transforming‐our‐world‐2030‐agenda‐sustainable‐development‐17981.
Wasserstein, R.L. & Lazar, N.A. (2016). The ASA Statement on p‐Values: Context, Process, and Purpose. Am. Stat., 70, 129–133, doi:10.1080/00031305.2016.1154108.
Wen, H. & Dai, J. (2021). The Change of Sources of Growth and Sustainable Development in China: Based on the Extended EKC Explanation. Sustainability, 13, 2803, doi:10.3390/su13052803.
)