نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی علوم اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

بررسی‌های تجربی حاکی از آن است که تشکیل سازمان تجارت جهانی  نقش اساسی در رشد پرشتاب تجارت جهانی داشته‌ است. یکی از چالش‌های مهم اقتصاد ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد غیرعضو آن سازمان -به‌ویژه بعد از رفع تحریم‌های بین‌المللی- چگونگی کسب آمادگی برای الحاق به WTO محسوب می‌شود. براین‌اساس، پژوهش در مورد آثار بالقوه عضویت در آن سازمان روی توسعه صنعتی کشور ضرورت اساسی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی آثار بالقوه الحاق به WTO بر رشد صنعتی ایران براساس تجربه کشورهای ملحق شده به آن سازمان می‌باشد. در این پژوهش، با استفاده از داده‌های تلفیقی 179 کشور جهان، طی سال‌های 1980 تا 2015، مدل رشد اقتصادی درون‌زا با به‌کارگیری متغیر سهم ارزش افزوده صنایع کارخانه‌ای از GDP به‌عنوان پراکسی رشد صنعتی، با استفاده از روش پانل دیتای پویا با رویکرد متغیرهای ابزاری، برآورد شده‌ است. همچنین دو متغیر مجازی برای تفکیک آثار فرآیند مذاکرات الحاق و عضویت کامل در WTO وارد مدل شده‌ است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، رابطه مثبت و معنی‌داری بین رشد ارزش‌افزوده صنایع کارخانه‌ای با فرآیند مذاکرات الحاق و عضویت در WTO وجود دارد. از‌این‌رو می‌توان گفت اثرات الحاق به سازمان تجارت جهانی به دوره پس از عضویت کامل محدود نبوده، بلکه فرآیند مذاکرات الحاق نیز رشد اقتصادی کشورهای ملحق‌شونده را - به‌دلیل اصلاحات الزامی که در این فرآیند روی سیاست‌ها و نهادهای اقتصادی روی ‌می‌دهد- تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

جلال‌آبادی، اسداله و جاوید بهرامی (1390)، «بررسی نااطمینانی اثر باز بودن تجاری بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب با رویکرد متوسط‌گیری مدل بیزی از برآوردهای کلاسیکی (BACE )»، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 11، شماره 42، پائیز 1390، 213-247.
جونز، چارلز آی. (1379)، مقدمه‌ای بر رشد اقتصادی، ترجمه حمید سهرابی و غلامرضا گرایی‌نژاد، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، 1379.
طیبی، کمیل و دیگران (1392)، «اﺛﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‌ ﮔﺬاری مستقیم ﺧﺎرﺟﯽ و درﺟﻪ باز بودن ﺗﺠﺎری ﺑﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‌ﮔﺬاری داﺧﻠﯽ و رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی 10 ﮐﺸﻮر درﺣﺎل‌ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺳﯿﺎﯾﯽ)»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال بیست‌و‌یکم، شماره 67، پاییز 1392، 131-152.
رومر، دیوید (1383)، اقتصاد کلان پیشرفته، ترجمه مهدی تقوی، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
شاکری، عباس (1387)، اقتصاد کلان: نظریه‌ها و سیاست‌ها، تهران، انتشارات پارس نویسا.
فتحی، یحیی و دیگران (1389)،  نقشه راه الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
یوسفی، محمدقلی و الهه محمدی (1392)، «تخمین کمی منابع رشد صنعتی در صنایع کارخانه‌ای ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 13، شماره 50، پائیز 1392، 1-15.
 
Acemoglu, Daron, S. Johnson and J. Robinson. (2001), “The Colonial Origins of Comparative Development: An Empirical Investigation”, American Economic Review, 91(5). 1369-1401.
Alvarez, J. and M. Arellano (2003), “The Time Series and Cross-Section Asymptotics of Dynamic Panel Data Estimators”, Econometrica, 71, 1121–1159.
Arellano, M. (2003), Panel Data Econometrics, Oxford University Press, Oxford.
Arellano, M. and S. Bond (1991), “Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations”, Review of Economic Studies, 58, 277–294.
Arellano, M. and O. Bover (1995), “Another Look at the Instrumental Variable Estimation of Error-Components Models”, Journal of Econometrics, 68, 29–51.
Babula, R., and L. Anderson (2008). “The Link Between Openness and Long-Run Economic Growth”, Journal of International Commerce and Economics, 1-20.
Baldwin, Richard E. and Frederic Robert-Nicoud (2006), “Trade and Growth with Heterogenous Firms”, NBER working paper No. 12326, June 2006.
Barua Alokesh and D. Chakraborty (2006), “Liberalization, Trade and Industrial Performance: An Empirical Analysis of India”, APEA Conference, July29-30, 2006.
Dutta, D. and N. Ahmad (2004), “Trade Liberalization and Industrial Growth in Pakistan: A Cointegration Analysis”, Applied Economics, Vol. 36, 1421-1429.
Ferrantino, M. J. (2006), Policy Anchors: Do Free Trade Agreements Serve as Vehicles for Developing Country Policy Reform?, No. 2006-04-A, US International Trade Commission.
Gold, Bela (1964), “Industry Growth Patterns: Theory and Empirical Results”, The Journal of Industrial Economics, Vol. 13, No. 1 (Nov., 1964), pp. 53-73.
Hussin, Fauzi and Nooriani Saidin (2012), “Economic Growth in ASEAN-4 Countries: A Panel Data Analysis”, International Journal of Economics and Finance, Vol. 4, No. 9, pp. 119-129.
Kniivilä, Matleena (2007), Industrial development and economic growth: implications for poverty reduction and income inequality, In Industrial Development for the 21st Century: Sustainable Development Perspectives, United Nations publication, Sales No. 07.II.A.1. 295-332.
Li, David D. and Changqi Wu (2003), WTO Accession and Growth, Depatment of Economics, Hong Kong University of Science and Technology, October 2003.
Mankiw, G., Romer, P., & Weil, D. (1992), “A Contribution to the Empirics of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407-437.
Njikam, Ousmanou (2009), Trade Liberalization, Infrastructure and Industrial Performance in Cameron, (sitesources.worldbank.org/DEC/Resources/847971257266550602/NjikamOusmanou.pdf).
Romer, Paul (1990), “Endogenous Technological Change”, Journal of Political Economy, Vol. 98, No. 5, Part 2: The Problem of Development: A Conference of the Institute for the Study of Free Enterprise Systems (Oct., 1990), pp. S71-S102.
Rose, A. K. (2004), “Do We Really Know that WTO Increases Trade?”, American Economic Review.
Rose, A. K. (2005), “Does WTO Make Trade More Stable?”, Open Economies Review.
Rose, A. K. (2006), The Effect of Membership in the GATT/WTO on Trade: Where Do We Stand?, (http://faculty.haas.berkeley.edu/arose/WTOSurvey.pdf).
Seyed Mohammad Reza Hosseini and D. S. Leelavathi (2013), “Trade Liberalization and Industrial Growth in India: A Cointegration Analysis”, Indian Stream Research Journal, Vol. 3, June 2013, 1-14.
Shamsadini, Solmaz, Reza Moghaddasi and Mahdieh Kheirandish (2010), “Relashionship between Trade Openness and GDP Growth: A Panel Data Analysis”, World Applied Sciences Journal, 8(7), 906-911.
Subramanian, A. and S.J. Wei (2003), The WTO Promotes Trade Strongly but Unevenly, International Monetary Fund working paper, WP/03/185.
Tang, M. K. and S. J. Wei (2006), Does WTO Accession Raise Income? , International Monetary Fund, WP/06, , Washington DC.
Umoh, Okan J. and Effiong, Ekpeno L. (2013), “Trade Openness and Manufacturing Sector Performance in Nijeria”, The Journal of Applied Economic Research, Vol. 7(2), 147-169.
UNCTAD (2001). WTO Accession and Development Policies, United Nations, New York and Geneva.