نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

2 عضوهیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران

چکیده

فعالان اقتصادی و کارآفرینان برای تبدیل ایده‌های خود به کسب‌وکارهایی سودآور و ارائه نوآوریهای مقوم رشد اقتصادی باید مبادلات مختلفی را سازماندهی کنند و برای این منظور ناگزیر از عمل کردن در چارچوب نهادها هستند. اگر محیط نهادی تسهیل‌کننده مبادلات باشد، در اصطلاح گفته میشود محیط کسب‌وکار مناسب است و انتظار میرود منافع مبادلات از هزینههای آن فراتر رود و به طریق اولی نوآوریهای وابسته به این مبادلات تحقق یابد و برعکس. در این مقاله با پیروی از آرای اقتصاددان بزرگ نهادی، جان آر. کامنز، استدلال میشود که یکی از مسیرهای شناسایی و طراحی نهادهای کاهنده هزینه مبادله توجه به تعارض منافع میان فعالان اقتصادی و ارائه راهکارهایی جهت همسو سازی منافع ایشان است. در این چارچوب نشان داده میشود که برخی از شاخصهای کسب‌وکار بانک جهانی مربوط به احصای وجود یا عدم وجود نهادهای همسوکننده منافع فعالان اقتصادی است. اگر این اندیشه پذیرفته شود بهبود محیط کسب‌وکار را میتوان فرآیندی تلقی کرد که با طراحی نهادهای مناسب به طور مستمر در جهت کاهش تعارض منافع عمل میکند.

کلیدواژه‌ها

بانک جهانی (2004)، سنجش و بهبود محیط کسب و کار، احمد میدری و اصلان قودجانی، تهران: جهاد دانشگاهی، 1387.
بانک جهانی (2006)، فضای کسب و کار در سال 2006، جعفر خیرخواهان، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1387.
حسینی، محمدرضا و سهرابی، لیلا (1394)، «راهکارهای بهبود شاخص حمایت از سهام‌داران خرد بر مبنای شاخص جدید حمایت از سهام‌داران خرد بانک جهانی»، مقاله منتشر نشده.
دسوتو، هرناندو (1989)، راه دیگر، جعفر خیرخواهان، تهران: نشر نی، 1390.
دسوتو، هرناندو (2000)، راز سرمایه، چرا سرمایه داری در غرب موفق می‌شود و در جاهای دیگر شکست می‌خورد؟، فریدون تفضلی، تهران: نشر نی، 1385.
دلیری، حسن (1392)، «نماگر پرداخت مالیات در گزارش جهانی انجام کسب‌وکار 2013»، مرکز پژوهشهای مجلس، دفتر مطالعات اقتصادی، مطالعات محیط کسب‌وکار.
رهبر، فرهاد، فرشید مظفری‌خامنه، و شاپور محمدی (1386)، «موانع سرمایه‌گذاری و تاثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 42، شماره 81، صص 111-138.
شورورزی، محمدرضا و عابدین برزگر خاندوزی (1388)، «نبود تقارن اطلاعاتی و نقش اطلاعاتی محافظه کاری: بررسی دیدگاههای متفاوت در باب محافظه کاری»، حسابدار، سال 24، شماره 210، شهریور 1388.
شهبازی غیاثی، موسی (1393)، «راهکارهای بهبود رتبه ایران در گزارش انجام کسب و کار بانک جهانی 6. نماگر دریافت اعتبار»، مرکز پ‍‍ژوهشهای مجلس: دفتر مطالعات اقتصادی.
عبدالملکی، مهدی (1393) «راهکارهای بهبود رتبه ایران در گزارش انجام کسب‌وکار بانک جهانی 4. نماگر حمایت از سهام‌داران خرد»، مرکز پژوهشهای مجلس: دفتر مطالعات اقتصادی.
کامونز، جان آر. (1936)، اقتصاد نهادی، محمود متوسلی و همکاران در «اقتصاد نهادی: پیشگامان نهادگرایی که علم اقتصاد را متحول کردند»، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1389، ص 209-236.
گریف، اونر (1385)، «نهادها و تجارت بین‌الملل: آموزه‌های انقلاب تجاری»، رضا مجیدزاده، اقتصاد سیاسی تحول همه‌جانبه، سال اول، شماره سوم، زمستان.
گریف، اونر (1386)، «قابلیت اجرای قرارداد و نهادهای اقتصادی تجارت ابتدایی: ائتلاف تجار مغربی»، رضا مجیدزاده، اقتصاد سیاسی تحول همه‌جانبه، سال دوم، شماره چهارم، بهار.
مشهدی احمد، محمود (1392)، اقتصاد نهادگرا: مطالعه یک سنت هترودوکس در برابر ارتدکس اقتصادی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
نصیری‌اقدم، علی، سید محمدرضا حسینی و اصلان قودجانی (1392)، مبانی اقتصادی و حقوقی سنجش اعتبار، تهران: مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
Baumol, W. J. (1990), “Entrepreneurship: Productive, Unproductive, and Destructive”, Journal of Political Economy, Vol. 98, No. 5, PP. 893–921.
Baumol, W. J. (1993), “Entrepreneurship, Management, and the Structure of Payoffs”, MIT Press, Cambridge, MA.
Clarkson, G. and et al. (2007), “Information Asymmetry and Information Sharing”, Government Information Quarterly, No. 24, PP. 827–839.
Commons, J. R. (1931), “Institutional Economics”, American Economic Review, Vol. 21, No.4, PP. 648-657.
Commons, J. R. (1934), Institutional Economics, The Macmillan Company.
Cooter, R. and H. Bernd-Schafer (2011), Solomon's Knot: How Law Can End the Poverty of Nations, Princeton University Press.
Diamond, D. and Verrecchia, R. (1991), “Disclosure, Liquidity and the Cost of Equity Capital”, The Journal of Finance, PP. 1335-1360.
Frankel, R. and X. Li (2004), “Characteristics of a Firm’s Information Environment and the Information Asymmetry Between Insiders and Outsiders”, Journal of Accounting and Economics, No. 37,p. 229–259.
Harris, R. (2004), “Institutional Innovations, Theories of the Firm and the Formation of the East India Company”, Berkeley Law and Economics Workshop.
Huizinga, H. and L. Luc (2008), “International Profit Shifting within Multinationals: A Multi-Country Perspective”, Journal of Public Economics, 92, PP. 1164–82.
Sobel, R. S. (2008), “Testing Baumol: Institutional Quality and the Productivity of Entrepreneurship”, Journal of Business Venturing, Vol. 23, PP. 641–655.