نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی

2 دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

4 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف عمده این تحقیق، بررسی تاثیر تکانه‌های درآمدهای نفتی، بهره‌وری و نرخ رشد حجم پول بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران در چارچوب یک مدل DSGE و با در نظر گرفتن برخی ویژگی‌های اقتصاد ایران از قبیل گسترده بودن بخش دولت در اقتصاد، ناکارایی‌های سرمایه‌گذاری دولتی، نیاز به سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌ها و وجود نهاد صندوق توسعه ملی است. یافته‌های تحقیق مبتنی بر الگوی چرخه ادوار تجاری حقیقی، نشان می‌دهد که تکانه درآمدهای نفتی موجب افزایش مصرف، مخارج جاری و عمرانی دولت و کاهش تورم در کوتاه‌مدت شده است، هرچند که در میان‌مدت به دلیل انتقال تکانه‌های نفتی به بخش تقاضا، تورم در اقتصاد با افزایش مواجه می‌شود. با افزایش درآمدهای نفتی، صندوق توسعه ملی و به تبع آن سهم تسهیلات اعطایی از سوی صندوق به بخش خصوصی با افزایش مواجه می‌شود که می‌تواند تولید بخش خصوصی را تقویت کند. همچنین به دلیل ساختار اقتصاد ایران، افزایش درآمدهای نفتی تاثیر کمی بر رشد و گسترش تولید بخش غیرنفتی کشور داشته است. یافته‌های تحقیق همچنین نشان می‌دهد با کاهش ناکارایی سرمایه‌گذاری دولتی، سرمایه‌گذاری درآمدهای نفتی می‌تواند باعث بروز پدیده ازدحام درونی و یا تقویت فعالیت بخش خصوصی شود. تکانه‌های بهره‌وری و پولی نیز نتایجی مطابق انتظارات تئوریک در مدل ایجاد کرده است. 

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، ایلناز (1389)، «طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای یک کشور صادرکننده نفت»، رساله دکتری، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
اوزاسکی، رولاندو (1389)، «تدوین و اجرای سیاست مالی در کشورهای تولیدکننده نفت»، ترجمه گروه مترجمان، مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی، چاپ اول.
بهبودی، داوود؛ متفکر آزاد، محمدعلی؛ محمدزاده، پرویز؛ صادقی، سیدکمال و سیاب ممیپور (1391)، «صندوق توسعه ملی یا توزیع مستقیم درآمدهای نفتی (بررسی مقایسهای)»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 19، شماره 71.
حقیقی، ایمان؛ آقانظری، حسن و شرزهای، غلامعلی (1392)، «تحلیل تعادل عمومی پویا از اثرات قاعده بقای ثروت طبیعی در بهرهبرداری از درآمد نفت و گاز»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 11
خیابانی، ناصر و امیری، حسین (1393)، «جایگاه سیاست‌های پولی و مالی ایران با تاکید بر بخش نفت یا استفاده از مدل‌های DSGE»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال چهاردهم، شماره 54.
مشیری، سعید؛ باقری پرمهر، شعله و موسوی نیک، سید هادی (1390)، «بررسی درجه تسلط سیاست مالی بر اقتصاد ایران در قالب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی»، فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره 5.
منظور، داوود و تقی‌پور، انوشیروان (1394)، «تنظیم یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد باز کوچک صادرکننده نفت؛ مورد مطالعه ایران»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 23، شماره 75، ص فحات 7-44.
کمیجانی، اکبر و توکلیان، حسین (1391)، «سیاسگذاری پولی تحت سلطه مالی و تورم هدف ضمنی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی، شماره 8.
Arestoff, Florence, Christophe Hurlin (2006), “Estimates of Government Net Capital Stocks for 26 Developing Countries, 1970-2002”, World Bank Policy Research Working Paper 3858.
Cooley, T., and Hansen, G. (1989), “The Inflation Tax in a Real Business Cycle Model”, American Economic Review, Vol. 79, No. 4, pp. 733–748.
Ireland, P. (2004), “A Method for Taking Models to the Data”, Journal of Economic Dynamics and Control, March: 1205-1226.
Barkhordar, Z. and Saboohi, Y. (2013), “Assessing Alternative Options for Allocating Oil Revenue in Iran”, Energy Policy, Article in Press.
Barnett, S. and Ossowski, R. (2003) Operational Aspects of Fiscal Policy in Oil-Producing Countries in J. Davis, J. Ossowski, and A. Fedelino, eds., Fiscal Policy ormulation and Implementation in Oil-Producing Countries, (Washington, D. C. : International Monetary Fund).
Baunsgaard, T., Villafuerte M., Poplawski-Ribeiro, M., and Richmond, C. (2012), “Fiscal Framework for Natural Resource Intensive Developing Countries” IMF Staff Discussion Note SDN 12/04.
Bems, R. and Carvalho Filho, I. d. (2011), “The Current Account and Precautionary Savings for Exporters of Exhaustible Resources,” Journal of International Economics, Vol. 84, No. 1, pp. 48-64.
Berg, A., Gottschalk. Jan, Portillo, R., and Luis-Felipe Zanna (2010), “The Macroeconomics of Medium-Term Aid Scaling-Up Scenarios”, IMF Working Paper WP/10/160, International Monetary Fund.
Berg, Andrew, Portillo, R., Shu-Chun S. and Zanna L. F. (2012), “Public Investment in Resource-Abundant Developing Countries” IMF Working Paper WP/12/274, International Monetary Fund.
Calderon, C. and Serven, L. (2008), “Infrastructure and Economic Development in Sub- Saharan Africa,” World Bank Policy Research Working Paper No. 4712 (Washington: World Bank).
Cherif, R., and Hasanov, F. (2012), “Oil Exporters’ Dilemma: How Much to Save and How Much to Invest”, IMF Working Paper WP/12/4, International Monetary Fund.
Collier, P., van der Ploeg, R., Spence, M., and Venables, A. J. (2009), “Managing Resource Revenues in Developing Economies”,  IMF Staff Papers, Vol. 51, No. 7, pp. 84118.
Cologni, A. and Manera, M. (2013), “Exogenous Oil Shocks, Fiscal Policy and Sector Reallocation in Oil Producing Countries”, Energy Economics, Vol. 35.
Dabla-Norris, E., Brumby, J, Kyobe, Annette, Mills, Zac, and Papageorgiou, Chris (2011), Investing in Public Investment: An Index of Public Investment Efficiency, IMF Working Paper, Strategy, Policy, and Review Department.
Davis, J., Owssowski, J., Daniel, J., and Barnett, S. (2001), Stabilizing and Saving Funds for Non-Renewable Resources: Experience and Fiscal Policy Implications (Washington, D. C. : International Monetary Fund). IMF Occasional Paper No. 205.
Filis, G., Degiannakis, S. and Floros, CH. (2011), “Dynamic Correlation between Stock Market and Oil Prices: the Case of Oil-Importing and Oil-Exporting Countries”, International Review of Financial Analysis, Vol. 20.
Sachs, Jeffrey D. (2007) “Chapter 7: How to Handle the Macroeconomics of Oil Wealth?”, , in Macartan Humphreys, Jeffrey D. Sachs, and Joseph E. Stiglitz, eds. , Escaping the Resource Curse, New York: Columbia University Press.
UNCTAD Secretariat (2006), “Boosting Africa’s Growth through Re-Injecting “Surplus” Oil Revenue: an Alternative to the Traditional Advice to Save and Stabilize,” Technical Report, The United Nations Conference on Trade and Development, July 28.
Van Der Ploeg, F., and Venables, A. (2011), “Natural Resource Wealth: The Challenge of Managing a Windfall”, The Economic Journal, 121(551), 1-30.
Van Der Ploeg, F. (2011), “Bottlenecks in Ramping Up Public Investment”, International Tax and Public Finance, Vol. 19, No. 4, pp. 509-538.