نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعت آب و برق

4 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی، دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور)

چکیده

برآورد صحیح تابع تقاضای نفت گاز در بخش کشاورزی به‌منظور محاسبه کشش­های قیمتی و درآمدی برای اتخاذ سیاست‌های مربوط به قیمت و درآمد اهمیت زیادی دارد. بنابراین، در مقاله حاضر با وارد کردن جزء غیرقابل مشاهده روند و ایجاد یک مدل فضا ـ حالت، با استفاده از روش حداکثر راست‌نمایی و به‌کارگیری الگوریتم کالمن فیلتر، به برآورد تابع تقاضا و محاسبه کشش­های قیمتی و درآمدی اقدام شد. به‌منظور مقایسه ضرایب به‌دست آمده، از روش­های ARDL، ECM و FMOLS نیز استفاده شد. داده­های مورد استفاده در این تحقیق به صورت سری زمانی سالانه طی دوره 1389-1353 بود. نتایج حاکی است که روند تخمین زده شده، تصادفی و غیر‌خطی بوده و ماهیت آن از نوع مدل سطح نسبی است. با توجه به تابع تقاضای برآورد شده، کشش قیمتی تقاضای نفت گاز در کوتاه­مدت و بلندمدت به ترتیب 09/0- و 13/0- برآورد شد. همچنین کشش درآمدی در کوتاه‌مدت و بلندمدت به ترتیب 4/0 و 57/0 است. ضریب تعداد تراکتور در هر هکتار سطح زیر کشت که نشان‌دهنده حساسیت تقاضای نفت گاز به تغییرات تجهیزات و ماشین‌آلات کشاورزی است، 34/0 به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

امامی میبدی، علی، تیمور محمدی و محمدهادی سلطان‌العلمایی (1389)، تخمین تابع تقاضای داخلی گاز طبیعی به روش فیلترکالمن (مطالعه­یموردیتقاضایبخش خانگیشهرتهران)، فصلنامه­ اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، دوره­ 7، شماره­ 3.
آماده، حمید، مرتضی قاضی و زهره عباسی­فر (1388)، ﺑﺮرﺳﻲ راﺑطه ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺷﺘﻐﺎل در ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎد اﻳﺮان، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 86.
باقرزاده، آرزو و سمیه امیرتیموری (1388)، برآورد تابع تقاضای انرژی در بخش کشاورزی ایران، هفتمین همایش ملی انرژی.
تشکینی، احمد (1384)، اقتصاد سنجی کاربردی به کمک Microfit، تهران، مؤسسه فرهنگی ـ هنری دیباگران تهران.
چیت‌نیس، مونا (1384)، برآورد کشش قیمتی تقاضای بنزین با استفاده از مدل سری زمانی ساختاری و مفهوم روند ضمنی، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، سال پنجم.
سهیلی، کیومرث (1391)، برآورد کشش­های قیمتی و تولیدی تقاضای نهاده انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از الگوی فرم تصحیح خطای خودتوضیح با وقفه توزیعی، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال بیستم، شماره 78.
سهیلی، کیومرث (1386)، تأثیر بهبود فناوری تولید در بخش کشاورزی بر تقاضای بلندمدت انرژی در این بخش با بهره­گیری از مدل فنی اقتصادی MEDEE-S، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال پانزدهم.
شاکری، عباس، تیمور محمدی، اسفندیار جهانگرد و میرحسین موسوی (1389)، تخمین مدل‌سازی تقاضای بنزین در بخش حمل‌و‌نقل ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم.
مهرابی بشرآبادی، حسین و سمیه نقوی (1390)، برآورد تابع تقاضای انرژی در بخش کشاورزی ایران، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد سوم، شماره 2.
مهرآرا، محسن و علیرضا عبدی (1384)، ﺑﺮﺁورد ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮای نهاده­هایﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ: ﻣﻮرد اﻳﺮان، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال پنجم، شماره چهارم.
مهرگان، نادر و وحید قربانی (1388)، تقاضای کوتاه‌مدت و بلندمدت بنزین در بخش حمل‌و‌نقل، پژوهشنامه حمل‌و‌نقل، سال ششم.
 
ب- انگلیسی            
Dilaver, Z and L. C. Hunt (2011), Industrial Electricity Demand for Turkey: A Structural Time Series Analysis, Energy Economics, 33.
Harvey, A. C (1989), Forecasting, Structural Time Series Models and The Kalman Filter, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Karkacier, O., Z. Gokalp Goktolga (2005), Input–output Analysis of Energy use in Agriculture, Energy Conversion and Management, 46.
Lu, Y., H. Mu and H. Li (2011), An Analysis of Present Situation and Future Trend about the Energy Consumption of Chinese Agriculture Sector, Procedia Environmental Sciences, 11.
Ousmane Sene, S (2012), Estimating the Demand for Gasoline in Developing Countries: Senegal, Energy Economics, 34.
Sa’ad, S (2009), Electricity Demand for South Korean Residential Sector, Energy Policy, 37.
Shankar, B., J. Piesse and  C. Thirtle (2003), Energy Substitutability in Transition Agriculture: Estimates and Implications for Hungary, Agricultural Economics, 29.
Turkekul, B., G Unakıtan (2011),  A co-integration Analysis of the Price and Income Elasticities of Energy Demand in Turkish Agriculture, Energy Policy, 39.
Zaman, Kh., M. Mushtaq Khan, M. Ahmad and R. Rustam (2012), The Relationship Between Agricultural Technology and Energy Demand in Pakistan, Energy Policy, 44.