بررسی کششهای مواد مغذی در یک سیستم غذایی کامل با استفاده از اطلاعات میدانی

هژبر کیانی, کامبیز; صیامی, علیرضا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیأت علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی- دانشگاه شهید بهشتی.

² کارشناس ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی

چکیده

بسیاری از برنامه‌های امنیت غذایی دولت بر اساس مداخله در تغییر مقادیر و قیمتهای مواد غذایی است، برای مثال می‌توان به بحث کنترل قیمتها، دادن یارانه به برخی از مواد خوراکی و همچنین جیره‌بندی اشاره کرد. اما ارائه این برنامه‌ها وقتی ارزش پیدا می‌کند که بر مبنای مطالعات دقیق و جهت‌دار در رابطه با بررسی تأثیرات آنها بر سبد مصرفی خانوار و همچنین ارزش تغذیه‌ای آن ارائه شود. این ارزیابی‌ها در اقتصاد عمدتاً با استفاده از کششهای تقاضای مواد خوراکی موجود در سبد مصرفی خانوارها انجام می‌گیرد. در تمامی این بررسیها کششهای تقاضای مواد غذایی با داده‌های سری‌های زمانی تخمین زده شده‌اند. که این داده‌ها به علت استفاده از متوسط متغیرها قطعاً بطور کامل بیان کننده نیاز ما از بررسی مصرف غذایی خانوارها نخواهد بود. با توجه به این موضوع در مقاله حاضر از اطلاعات میدانی[1] 28000 خانوار ایرانی در سال 1380 جهت برآورد کششهای تقاضای خانوارها استفاده کرده‌ایم.
در این بررسی با استفاده از روشی جدید یعنی استفاده از اطلاعات میدانی مصرف مواد غذایی خانوارها و با بکار بردن مفهوم ارزشهای نهایی یا واحد[2] مواد غذایی- که منعکس‌کننده قیمتهای بازار و انتخابهای مصرف‌کنندگان بر اساس کیفیت این مواد غذایی می‌باشد- به تخمین توابع تقاضای مواد غذایی موجود در سبد مصرفی خانوارها پرداخته‌ایم. بر اساس این تخمینها، کششهای قیمتی خودی و متقاطع و کشش درآمدی، برای هفت گروه مختلف که در برگیرندة کلیه مواد غذایی موجود در سبد مصرفی غذایی خانوارهای ایرانی می‌باشند، بدست آمده‌است.
در این تحقیق معادلات تقاضا کششهای قیمتی و درآمدی را با استفاده از سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایده‌آل[3] (AIDS) تخمین زده‌ایم. نوآوری دیگر در این تحقیق، برآورد کششهای مواد مغذی[4] می‌باشد. این کار با استفاده از کششهای مواد غذایی و به کمک جبر ماتریس‌ها با یک ماتریس تبدیل انجام شده است. این کششها تأثیر تغییرات درآمد مصرف کننده و قیمتهای مواد خوراکی را بر روی مقدار مواد مغذیی که به بدن افراد می‌رسد، بیان می‌کند. این مفاهیم ابزار بسیار مهم و کلیدی را در اختیار متولیان امر تغذیه قرار می‌دهد تا بتوانند با کمک آن به بررسی آثار برنامه‌های غذایی بر روی وضعیت سلامتی جامعه از بعد تغذیه بپردازند.

[1]. Survey Data

[2]. Unit Value

[3]. Almost Ideal Demand System

[4]. Nutrient Elasticities

کلیدواژه‌ها

مراجع

1. بایلاس، ریچارد ای، نظریه اقتصاد خرد. ترجمة حسین راغفر، تهران: نشر نی، 1371.

2. پناهی، علیرضا. «برآورد سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل: مورد ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، (بهار 1375).

3. قادری، حسین. «بررسی تقاضای مواد عمده خوراکی در ایران با استفاده از یک روش سیستمی تقاضای تقریباً ایده‌آل و یک روش دو مرحله‌ای». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، (شهریور 1375).

4. گوتری، هلن. مبانی علم تغذیه. ترجمة شهین نیک اعتقاد، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، 1372.

5. اصغر پور، محمد جواد. برنامه‌ریزی ملی. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا، 1366.

6. میشل، د، اینتریلیگیتور، بهینه‌سازی ریاضی. ترجمة حسین علی پور کاظمی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1368.

7. Blanciforti. L. and Green, R. "An Almost Ideal Demand System Incorporating Habits: An Analysis of Expenditure on Food and Aggregate Commodity Groups"., Review of Economic and Statistic, No. 65, (1983): 511 – 515.

8. Catherine, Halbrendt, Francis Tuan, Conrado Gempesaw, and Dimpha Dolk- Etz, "Rural China Food Consumption: The Case of Guangdong"., American Journal of Economic, No. 76, (1994): 794-799.

9. Deaton and Muellbauer, J. "An Almost Ideal Demand System"., American Economic Review, Vol. 70, (1980), pp. 312-36.

10. Fulponi, L. "The Almost Ideal Demand System: An Application to Food and Meat Groups for France"., J.A. Molina. ‘Food Demand in Spain: An Application of the Almost Ideal Demand System "Ideal Demand System Analysis"., Journal of Agriculture Economic, No. 45 (2), (1994): 252-258

11. Jong- Lee, Brown, G. and Seale, L. "Model Choice in Consumer Analysis: Taiwan, 1970-89"., American Journal of Agricultural Economic, No. 76, (1994).

12. Layard P. R. G. and A. A Walters. Microeconomic Theory. Mc Graw- Hill Company., 1987.

13. Ray, R. "Analysis of a Time Series of Household Expending Survey for India"., Review of Economic and Statistic, No. 62, (1980): 595-602.

14. Mergos, G. J. and Donatos, G. S. "Demand for Food in Greece: An Almost Ideal Demand System Analysis"., Journal of Agricultural Economic, No. 40, (1989): 983-993.

پژوهشنامه اقتصادی

بررسی کششهای مواد مغذی در یک سیستم غذایی کامل با استفاده از اطلاعات میدانی

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 29 - شماره پیاپی 2
تیر 1387
صفحه 281-307

بررسی کششهای مواد مغذی در یک سیستم غذایی کامل با استفاده از اطلاعات میدانی

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 29 - شماره پیاپی 2تیر 1387صفحه 281-307

دوره 8، شماره 29 - شماره پیاپی 2
تیر 1387
صفحه 281-307