نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)

3 کارشناس ارشد علوم اقتصادی

چکیده

موضوع پرداخت یارانه‌ها و چگونگی تخصیص آنها در مواد 46 و 47 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مطرح شده است. نوسانات قیمت جهانی نفت و تأثیر مستقیم آن بر بودجه کل کشور سبب شده تا طی سالیان اخیر پرداخت (و یا عدم پرداخت) یارانه‌های انرژی به یکی از جنجال برانگیزترین موضوعات اقتصادی- سیاسی تبدیل شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرات تورمی ‌ناشی از حذف یارانه انرژی با بکارگیری مدل داده- ستانده قیمتی انرژی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که افزایش قیمت حاملهای انرژی بر هزینه تمامی بخشها اثر دارد؛ بگونه‌ای که این تأثیر در بخشهای صنایع محصولات معدنی غیر فلزی، جنگلداری، و صنایع تولید فرآورده‌های نفتی بیشتر از سایر بخشها به چشم می‌خورد و در میان حاملهای انرژی، اثرات تورمی افزایش قیمت برق بیش از سایر حاملها است. افزایش قیمت حاملهای انرژی باعث تغییرات قابل ملاحظه در متغیرهای اقتصاد کلان مانند هزینه‌های مصرفی خصوصی، هزینه‌های مصرفی دولتی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص, و صادرات می‌شود.

کلیدواژه‌ها

1. باستانزاد، حسین. «مقایسه کارکرد روشهای داده- ستانده و مدلهای تعادل عمومی در بررسی اثر تورمی تغییر قیمت حاملهای انرژی». مجله برنامه و بودجه، شماره 25 و 26، (1377).
2. باستانزاد، حسین. «سیاست سقف قیمت و توزیع یارانه در بازار انرژی ایران». نشریه روند، شماره 32 و 33،  بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، (1380).
3. توفیق، فیروز. تحلیل داده- ستانده در ایران و کاربردهای آن در سنجش، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371.
4. مرکز آمار ایران، جدول داده- ستانده ایران سال 1370، (1376).
5. مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور 1380، (1381).
6. مرکز آمار ایران، حسابهای ملی ایران 80-1370 (به قیمتهای ثابت و جاری). تهران: مدیریت انتشارات و اطلاع‌رسانی، (1382).
7. وزارت نیرو، ترازنامه انرژی کشور سالهای مختلف، (1382).
 
8. Berument, H. and Talpcy, H. Inflationary Effect of Crude Oil Prices in Turkey. Department of Economics, Bilkent University, Turkey., 2000.
 
9. Bazzazan, F. and P.W.J. Batey. "The Development and Empirical Testing of Extended Input – Output Price Models"., Economic Systems Research, Vol. 15. No. 1, (2003).
 
10. Casler, S. and S. Wilbur. "Energy Input-Output Analysis"., Resources and Energy, Vol. 6, North-Holland, (1984): 187-201.
 
11. Casler, S., Afrasiabi, A. and McCauley, M. "Decomposing Change in Energy Input-Output Coefficients"., Resources and Energy, Vol. 13, (1991): 195-209.
 
12. Dubo, Ikhupupuleny. "Impact of Energy Subsidies on Energy Consumption and Supply in Zimbabwe: Do the Urban Poor Really Benefit?"., Energy Policy, Vol. 31, No.2, (2003): 1635- 1645.  
 
13. Fetini, H. and R. Bacon. "Economic Aspects of Increasing Energy Price Level in the Islamic Republic of Iran". The World Bank, (1999).
 
14. Hsu, G.J.Y. "Energy Multipliers for Economic Analysis"., Energy Economics Journal, Vol. 11, No. 1, (1989): 33-38.
 
15. Herendeen, R. A. "Input-Output Techniques and Energy Cost of Commodities"., Energy Policy, Vol. 4, (1978).
16. Kula, M. Analysis of Price Increases by The Input –Output Costing Model in The Turkish Economy. Twelfth International conference on Input- Output Techniques 18-22 May, New York., 1998.
 
17. Leontief, Wassily. Input Output Economics. New York, Oxford University Press., 1966.
 
18. Miller, R. E. and Blair, P.  D. Input – Output Analysis: Foundations and Extensions. Engle wood Cliffs, New Jersey, Prentice- Hall., 1985.
 
19. Uri, N. D. and Boyd, R. "An Evaluation of the Economic Effects of Higher Energy Prices in Mexico"., Energy Policy, Vol. 25, No. 2, (1997): 205-215.
 
20. Wu, R- H. and Chen, C-Y. "On the Application of Input-Output Analysis to Energy Issues"., Energy Economics Journal, Vol.12, No. 1, (1990): 71-76.