نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صادق بختیاری ¹
• بهنام سالم ²

¹ عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه اصفهان

² دانشجوی دکترای رشته اقتصاد- دانشگاه اصفهان

چکیده

در این مقاله آثار آزادسازی تجاری بر صادرات و واردات زیربخشهای صنعتی ایران بررسی می‌شود. هدف مقالة حاضر برآورد کشش جانشینی کالاهای صنعتی ایران در بازارهای جهانی است، همچنین تأثیر کلی آزادسازی با استفاده از متغیر مجازی بر صادرات و واردات نیز برآورد می‌شود.
در تخمین صادرات، مشخص می‌شود که تعرفه متوسط بر صادرات اثر ندارد اما افزایش موجودی، سرانه سرمایه صادرات را کاهش می‌دهد. کشش صادرات به آزادسازی 36/1 است. نکته مهم اینکه کشش صادرات به نرخ ارز مؤثر واقعی، در مجموع کمتر از یک است. کششهای جانشین  بجز در بخش 37، نیز همگی کوچکتر از یک هستند.
بالاترین صادرات مربوط به بخش 32، 36،31،37 و 35 است و بخش 33 کمترین میزان صادرات را دارد. در تخمین واردات، مشخص می‌شود که تعرفه ضریب 43/2 درصدی اثر مهمی در کاهش صادرات دارد. جالب توجه اینکه اثر آزادسازی کلی بر روی واردات منفی و نتایج مربوط به کششهای جانشین مختلط است. در صنایع 32،31،34 و 35 کشش جانشینی معنی‌دار نیست. در صنایع 38،33،36 و 39 کشش جانشین منفی ولی در بخش 37 کشش جانشینی مثبت است.
بطور کلی اثر آزادسازی کلی روی صادرات بیشتر از واردات است. در نهایت نتایج مطالعه نشان می‌دهد که آزادسازی، بهره‌وری را افزایش می‌دهد و در همان حال کاهش انباشت سرمایه به کاهش صادرات و افزایش واردات نیز منجر می‌شود و نشان‌دهنده این مطلب است که ایران مطابق نظریه هکچر- اوهلین در کالاهای کاربر مزیت دارد.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• آزادسازی تجاری
• جهانی شدن
• بخش صنعت
• بهره‌وری
• اقتصادسنجی
• تعرفه متوسط
• نرخ ارز مؤثر واقعی
• روش موجودی دائمی
• رگرسیون به ظاهر نامرتبط کالاهای کاربر