نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس

2 ارشد اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس

3 کارشناس ارشد اقتصاد- دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از پدیده های قابل توجه در سالهای اخیر روند رو به رشد جهانی شدن است. کشور ما نیز به منظور گسترش صادرات غیر نفتی و حضور در بازارهای جهانی درصدد پیوستن به سازمان تجارت جهانی[1] (WTO) برآمده و در حال حاضر عضو ناظر این سازمان است. بنابراین پی بردن به اینکه اقتصاد ایران در صورت ادغام در اقتصاد جهانی در روند تقسیم کار بین‌المللی در چه بخشهایی دارای توان رقابت است، بسیار مهم بوده و ما را رهنمون می‌سازد تا با سرمایه‌گذاری بیشتر و نیز تصحیح ساختار فعالیتها در این بخشها در رقابت جهانی قدرتمندتر ظاهر شویم. بنابراین لازم است وجود یا عدم وجود مزیت نسبی در بخشهای مختلف اقتصادی کشور و نیز میزان حمایتهای موجود در این بخشها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستبافت است. به همین دلیل این مقاله با استفاده از روش ماتریس تحلیل سیاست[2](PAM) ، چارچوبی را فراهم می‌آورد تا شاخصهایی را که در ارتباط با مزیت نسبی فرش دستبافت ایران (مطالعه موردی فرش دستبافت 65 رج ابریشمی اصفهان) مطرح می‌شوند بطور همزمان محاسبه و تحلیل کند.نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که شاخص توان رقابت صادراتی برابر با 88/0 است و بیانگر این است که فرش  دستبافت 65 رج ابریشمی استان اصفهان در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابت است. شاخص مزیت نسبی نیز بر اساس هزینه واحد که همان مزیت رقابتی واقعی در شرایط رقابت آزاد (شرایط بعد از پیوستن ایران به WTO)  است، برابر با 79/0 و نشان دهندة مزیت نسبی این استان در تولید فرش مذکور می‌باشد.



[1]. World Trade Organization             


[2]. Policy Analyses Matrix

کلیدواژه‌ها

1. بختیاری، صادق و فرهمند، حسن‌علی. «بررسی مزیت نسبی صنعت سیمان اصفهان». پژوهشهای اقتصاد ایران، شماره 10، (1381): 181-147.
2. ثاقب، حسن. «بررسی سیاستهای حمایتی در بخش کشاورزی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی، مطالعه موردی کیوی در شمال ایران». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 35، (1384): 176-153.
3. دهقانی، علی. بررسی مزیتهای نسبی محصولات کشاورزی. مؤسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی، (1382).
4. سایت اطلاع رسانی فرش ایران . www.carpetour.com
5. سایت علمی پژوهشی فرش ایران . www.rugart.org
6. کرباسی، علیرضا و همکاران. «بررسی مزیت نسبی تولید پنبه در گلستان». اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال سیزدهم، ‌شماره 50، (1384): 53-29.
7. گریوانی، ولی. «ارزیابی اثرات آزادسازی تجاری در شرکت فولاد مبارکه با لستفاده از ماتریس تحلیل سیاست». فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 26، (1385): 79-55.
8. قاسم‌نژاد، علی. بررسی مزیتهای نسبی محصولات کشاورزی منتخب. مؤسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی، 1383.
9. مرکز تحقیقات فرش دستبافت ایران، (بانک اطلاعات فرش)، www.carpetrc.com .
10. موسی‌نژاد، محمدقلی. «مزیت نسبی محصولات کشاورزی و سیاست تشویق صادرات». طرح تحقیقاتی موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، (1375).
11. مهرآرا، محسن، رستمیان، علی. «ایران، میزان ادغام دراقتصاد جهانی و مزیتهای نسبی». تحقیقات اقتصادی،  شماره72، (1385): 162-131.
12. نجفی، بهاءالدین. «بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی در استان فارس». پژوهشنامه بازرگانی، شماره 26، (1382): 50-35.
 
13. Alex Winter-Nelson. "Applications of the Policy Analysis Matrix (PAM)". The Economic Development Institute of the World Bank, (1991).
 
14. Akinwumi, A. Adesina–Ousmane N.Coulibaly. "Policy and Competitiveness of Agro forestry-Based Technologies for Maize Production in Cameroon: An Application of Policy Analysis Matrix"., Agricultural Economics, 19, (1998):
1-13.
 
15. Bruno M. "Domestic Resource Cost and Effective Protection: Clarification and Synthesis"., Journal of Political Economy. No. 80, (1972): 16-33.
 
16. Fang, C. and Beghin, J. C. "Food Self –Sufficiency, Comparative Advantage, and Agricultural Trade: A Policy Analysis Matrix for Chinese Agriculture"., Center for Agricultural and Rural Development and Department of Economics, Working Paper, 99-WP 223, (2000).
 
17. Ferto, I. and Hubbard, L. J. "Revealed Comparative Advantage and Competitiveness in Hungarian Agri-food Sectors"., KTK/IE Discussion Papers, Institute of Economics Hungarian Academy of Sciences, No. 8, (2002).
 
18. Greenaway. D, Milner, C. R. Trade and Industrial Policy in Developing Countries. London. The Macmillan Press., 1993.
 
19. Kannaprian & Fleming. "Competitiveness and Comparative Advantage of Tree Crop Smallholdings in Papua New Guinea"., Working Paper  Series in Agricultural and Resource Economics, No. 99-10, (1999).
 
20. Krueger A. O. "Evaluating Restrictions Trade Regime"., Theory and Measurement JPE, No. 80, (1966), 48-62.
 
21. Londero, E. H., Cervini, H. Shadow Prices for Project Appraisal Theory and Practice. Publisher: Edward Elgar Publishing, ISBN10:1843763575 Hardback, (2003).
 
22. Mohanty, S., Fang. C. Chaudhary. J. "Assessing the Competitiveness of Indian Cotton Production : A Policy Analysis Matrix Approach"., Journal of Cotton Science, No. 7, (2003): 65-74. 
 
23. Taban, T. "Protection the Cost of Protection, A Case Study of IRAN"., The Department of university of Lancaster, (1978).
 
 
 
26. Yao, Shujie. "Comparative Advantage and Crop Diversification; A Policy Analysis Matrix for Thai Agriculture"., Journal of Agricultural Economics, 48(2), (1997): 211-222.