نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه شیراز
چکیده
در این مقاله با استفاده از سه تکنیک تصمیم‌گیری چند شاخصه تاپسیس، تخصیص خطی و تاکسونومی به سنجش و ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌های سازنده قطعات خودرو پرداخته می‌شود. به همین منظور، 21 شرکت فعال در این زمینه در نظر گرفته شده و نسبت‌های مالی آنها طی یک دوره 5 ساله (1386-1382) برای فرایند ارزیابی استفاده شده است. در ابتدا، به منظور تعیین وزن اهمیت نسبت‌های مالی از روش آنتروپی شانون و پس از آن، به منظور دستیابی به یک ارزیابی جامع مالی و تعیین موقعیت هر یک از شرکت‌ها، از روش تاپسیس تخصیص خطی و تاکسونومی استفاده گردیده است. نتایج حاصل از روش وزن دهی آنتروپی نشان می‌دهد که نسبت‌های «نرخ بازده سرمایه‌گذاری»، «حاشیه سود عملیاتی» و «نسبت جاری»، به ترتیب، با اوزان 259/0، 137/0 و 08/0 بالاترین وزن را در مجموعه نسبت‌های مالی داشته‌اند.
ضمناً با توجه به این که رتبه‌های حاصله برای شرکت‌ها از طریق این سه روش هماهنگی کاملی با هم نداشتند، لذا برای بررسی اعتبار نتایج این روش ها، همبستگی نتایج هر یک از آنها با رتبه شرکت‌ها بر اساس «نرخ بازده سرمایه‌گذاری» محاسبه گردید و معلوم شد که درابتدا، روش تاپسیس وسپس، تاکسونومی با عملکرد واقعی شرکت‌ها انطباق بیشتری دارند. نتیجه روش تاپسیس نشان می‌دهد که شرکت‌های «لنت ترمز»«چرخشگر»و «ریخته‌گری ایران» از بهترین عملکرد مالی در مقایسه با سایر شرکت‌های تحت مطالعه برخوردار بوده‌اند. دانستن این نوع اطلاعات جامع برای سهامدارانی که قصد سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها را دارند از اهمیت بسزایی برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
- اسماعیلیان، مجید و مسعود ربیعه، "ارزیابی و انتخاب تامین‌کنندگان با استفاده از تکنیک TOPSIS فازی و برنامه‌ریزی کسری". پنجمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع، (1386).
- اصغر پور، محمد جواد، تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ سوم، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، (1383).
- توکلی، علیرضا "روشهای مناسب انتقال تکنولوژی به کشور". پایان‌نامه کارشناسی ارشد (مهندسی صنایع)، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران، (1379).
- جانسون، ریچارد آرنولد، تحلیل آماری چند متغیره کاربردی، ترجمه حسینعلی نیرومند، دانشگاه فردوسی مشهد، (1379).
- عبدالعلی پور، امیر حسین، "ارزیابی سازمانهای بازرگانی استان ها با رویکرد MADM". فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 39، (1384)، صفحه 157-189.
- کورتز، نورمن، آمار در علوم اجتماعی، ترجمه: حبیب اله تیموری، چاپ چهارم، انتشارات نی، (1384).
- محمدی، علی، "کاربرد تکنیک‌های برنامه‌ریزی ریاضی برای تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌های داروسازی"، مجله علوم اجتماعی و انسانی، دوره 26، شماره 1، (1386)، صفحه135- 117.
- Deng H., Yeh C. H. and R. J. Wilis "Inter-company comparison using modified TOPSIS with objective weights" Computers & Operations Research, Vol. 27,(2000), PP. 963-973.
- Ertugrul Irfan, and Nilsen, Karkas Oglu, "performance evaluation of Turkish Ciment firms by FAHP and Topsis", Expert systems with Applications, Vol. 36, Issue 1, (January 2009), PP.702-115.
- Feng C. M. and R. T. Wang "Performance evaluation for airlines including the consideration of financial rations" Journal of Air Transport Management, Vol. 6,(2000), PP. 133-142.
- Hwang, C.L, yoon, K., Multiple attribute decision making, Springer-Verlag, (1987). P.342.
- Foster, G., Financial Statement analysis, Prentice Hall, Inc. Englewood Cliffs, (1986), PP. 356-359.
- Li, D. F. "Compromise ratio method for fuzzy multi-attribute group decision making" Applied Soft Computing,Vol 4,(2006), PP.1-11.
- Olson, D.L."Comparison of weights in TOPSIS models" Mathematical and Computer Modeling, Vol. 40,(2004), PP. 721-727.
- Sun Jie and Hui Li,"Financial distress early warning based on group decision making", Computers and Operations Research, Vol. 36, Issue 3,(2009) PP. 885-906.
- Sevastianov, pavel, Dymova, Lwdmila." Stock screening with use of multiple criteria decision making and optimization", OMEGA, vol.37, Issue 3, (June 2009). Pp.659-671
- Wang, yu-jie, " Combining grey relation analysis with FMCGDM to eualuate financial performance to Taiwan vontainer lines", Expert systems with Applications, Vol 36, Issue 2, (march 2009), pp.2424-2432.
- Wen, Rong Jerry Ho, Chih-Lung, Tsai, Gwo Hshiung Tzeng, "comhined DEMATEL technique with a novel MCDM for exploring portfolis selection", Expert systems with Applications, Vol.38 Issue 1, (Junuary 2011), pp. 16-25
- Yalkin, Nese and Ali Bayrakdaroglu, "Fuzzy performance evalvation in Turkish banking using AHP and Topsis," Expert Systems with Applications, Vol.36, Issue 9, (November 2009), PP.699-709.
- Yang, T. and C.C. Hung "Multiple-attribute decision making methods for plant layout design problem" Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, Vol. 23 (2007), PP. 126-137.
)