دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
تاثیر نوسانات بازارهای مالی جهانی بر بازار نفت با تاکید بر بحران مالی 2008
1
38
FA
عباس
شاکری
0000-0002-8153-3639
استاد دانشگاه علامه طباطبایی
shakeri.abbas@gmail.com
تیمور
محمدی
0000-0003-0191-2717
دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی
atmahmadi@gmail.com
محمد
جعفری
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
jafari1952@gmail.com
10.22054/joer.2019.11245
<em>اهمیت بازار نفت و تاثیر آن بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده و مصرفکننده موجب شده تا عوامل موثر بر آن، طی مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گیرد. بازار مالی و اجزای آن در بازار سنتی نفت نفوذ کرده و موجب تشکیل بورسهای نفتی شده، از این رو، اهمیت بازارهای مالی نه بهعنوان یک متغیر برونزا، بلکه به صورت یک متغیر درونزا در بازار نفت، ظهور و بروز یافته است. نتایج علمی حاصل از بررسی تاثیر نوسانات بازارهای مالی (بازار آتیها) بر بازار معاملاتی نفت نشان میدهد تاثیرات بلندمدت بازار آتیها بر بازار نفت در شرایط غیربحرانی، محرز است، اما در شرایط بحران، این بازارها به دلیل نگرانی از شرایط بحرانی، نگاه کوتاه مدت پیدا کرده و بازار اسپات (نقدی) بر متغیرهای آتی تاثیر میگذارد. بنابراین، پیشنهاد میشود با توجه به وابستگی کشور به درآمدهای نفتی -برای جلوگیری از تاثیر بحرانهای مالی جهانی بر بودجه کشور- از طریق رصد بازارهای مالی و مشارکت در بازار آتیهای نفت، ضمن ایجاد پوشش ریسک، بودجه کشور را از نوسانات شدید قیمتی بازارهای بین</em><em></em><em>المللی مصون داشته و با ورود هوشمندانه در فعالیتهای سفتهبازی ضمن بهرهبرداری از فرصت</em><em></em><em>های احتمالی با حمایت نهادهای مالی کشور و همکاری وزارت نفت، درآمدهای سرشاری را نصیب کشور کرد</em><em>.</em>
بحران مالی,بازار نفت,بازار آتیها,مدل VAR
https://joer.atu.ac.ir/article_11245.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11245_987ef31432c4f4b3d28e71535069c445.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
تاثیر آزادسازی تجاری بر نابرابری درآمدی تحت حاکمیت اقتصاد مقاومتی: رهیافت تعادل عمومی قابل محاسبه (مطالعه موردی ایران)
39
80
FA
علی حسین
صمدی
0000-0002-8491-6192
بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
asamadi@rose.shirazu.ac.ir
ابراهیم
هادیان
دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه شیراز
ehadian@rose.shirazu.ac.ir
پرویز
رستم زاده
بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
parvizrostamzadeh@shirazu.ac.ir
حمزه
شیخیانی
دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشگاه شیراز
sheikhiani_kaki@yahoo.com
10.22054/joer.2019.11246
<em>هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تاثیر آزادسازی تجاری بر نابرابری درآمدی در ایران با توجه به عوامل نهادی</em><em>–</em><em>اجتماعی مورد تاکید سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی است. برای رسیدن به این هدف، الگوی دکالو و همکاران (2013) تعدیل و براساس دادههای ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 حل شده است. نتایج نشان می</em><em></em><em>دهد در وضعیت فعلی کشور، کاهش نرخ تعرفه در بخشهای زراعت و باغداری، جنگلداری و معدن موجب کاهش نابرابری و در بخشهای صنایع غذایی، صنایع با فناوری پایین، صنایع با فناوری بالا، آموزش عالی، حملونقل و سایر خدمات موجب افزایش نابرابری در مناطق شهری و روستایی خواهد شد. با کاهش نرخ تعرفه در بخش صنایع با فناوری متوسط، ابتدا نابرابری در مناطق شهری و روستایی کاهش و سپس افزایش خواهد یافت. کاهش نرخ تعرفه در بخشهای نفت و گاز و بهداشت، تاثیری بر نابرابری در مناطق شهری و روستایی ندارد. همچنین این نتیجه حاصلشده است که در حالت تحقق اقتصاد مقاومتی و بهبود وضعیت نهادی، کاهش نرخ تعرفه در همه بخشهای تولیدی، موجب کاهش نابرابری خواهد شد. کاهش نرخ تعرفه در بخشهای آموزش ابتدایی و متوسطه، مسکن و سایر بخشها به دلیل عدم ارتباط این بخشها با جهان خارج، هم در وضعیت فعلی و هم در زمان بهبود وضعیت نهادی در نتیجه تحقق اقتصاد مقاومتی، تاثیری بر نابرابری ندارد. بنابراین، پیشنهاد می</em><em></em><em>شود در کنار اجرای سیاست</em><em></em><em>های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، به بهبود وضعیت نهادی کشور توجه شود. </em>
آزادسازی تجاری,اقتصاد مقاومتی,الگوی تعادل عمومی قابلمحاسبه,ایران,عوامل نهادی- اجتماعی,نابرابری درآمد
https://joer.atu.ac.ir/article_11246.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11246_ddd7cfc45c04f274a793026fc0f2e730.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
اثر متغیرهای اقتصادی- اجتماعی بر تقاضای نان با استفاده از الگوی AIDS
81
110
FA
علی اصغر
سالم
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
salem207@yahoo.com
رضا
زمانی
0000-0002-5348-2379
عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
e_reza_z@yahoo.com
نگین سادات
فقیهی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد توسعه و برنامه ریزی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
ginginf777@gmail.com
10.22054/joer.2019.11247
<em>در این مطالعه به بررسی اثر متغیرهای اقتصادی-اجتماعی بر تقاضای نان با استفاده از الگوی </em><em>AIDS</em><em> و ریزدادهها پرداخته شده است. در این مدل از متغیرهای اقتصادی اجتماعی سن، جنس و وضعیت تاهل سرپرست خانوار، سطح تحصیلات همسر و سرپرست خانوار، بعد خانوار و وضعیت اشتغال و درآمد اعضای خانوار استفاده شد. متغیر مجازی اجرای قانون هدفمندی یارانه</em><em></em><em>ها نیز به منظور بررسی آثار این سیاست در این مطالعه استفاده شد. برای این منظور سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایده</em><em></em><em>ال به کار گرفته شد. این مدل با استفاده از داده</em><em></em><em>های تلفیقی و روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط و بکارگیری اطلاعات بیش از 165 هزار خانوار شهری در کشور طی سالهای 1394-1386 و برای گروههای مختلف درآمدی (کم درآمد، متوسط و ثروتمند) تخمین زده شد. نتایج تحقیق نشان می</em><em></em><em>دهد طی سالهای مورد بررسی، نان برای تمام گروه</em><em></em><em>های درآمدی یک کالای ضروری است. کشش قیمتی تقاضای نان برای تمامی گروه</em><em></em><em>های درآمدی برابر با 5/0-به دست آمد، بنابراین، برای تمامی گروه</em><em></em><em>های درآمدی یک کالای کم کشش است. همچنین ضرایب مربوط به بعد خانوار، تحصیلات سرپرست و همسر سرپرست خانوار، اشتغال، تاهل سرپرست خانوار و هدفمندی یارانه</em><em></em><em>ها مثبت و معنی</em><em></em><em>دار است. ضریب متعلق به سن سرپرست خانوار برای خانوارهای فقیر و با درآمد متوسط مثبت و معنی</em><em></em><em>دار و برای خانوارهای ثروتمند بیمعنی برآورد شده است. ضریب مربوط به جنس سرپرست خانوار برای خانوارهای فقیر بی</em><em></em><em>معنی و برای خانوارهای با درآمد متوسط و ثروتمند مثبت و معنی</em><em></em><em>دار به دست آمده است.</em>
تقاضای نان,سیستم تقاضای تقریبا ایدهال,متغیرهای اقتصادی-اجتماعی,رگرسیون به ظاهر نامرتبط,هدفمندی یارانهها
https://joer.atu.ac.ir/article_11247.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11247_d3e615bb5a1ebc2882cd38781d33f0cb.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
حباب سفتهبازی عقلایی در نرخ غیررسمی ارز ایران و بحرانهای ارزی رویکرد تغییر رژیم مارکف با احتمالات انتقال متغیر
111
164
FA
علی
طیب نیا
دانشیار و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
taiebnia@ut.ac.ir
محسن
مهرآرا
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
mmehrara@ut.ac.ir
آزاده
اختری
دانشجوی دکترای دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
akhtari@ut.ac.ir
10.22054/joer.2019.11248
هدف این مقاله شناسایی حبابهای سفتهبازی عقلایی و شاخصهای هشداردهی زود هنگامی است که در بازه زمانی متلاطم اسفند 1389 تا شهریور 1397 در نرخ غیررسمی ارز دلار به ریال نقشی موثر داشتهاند. انحراف نرخ ارز از مقادیر بنیادین که با عنوان حباب شناخته میشود، ممکن است در نتیجه حمله سفتهبازی به ارزش ارز کشور به وقوع پیوندد که در صورت عدم دفاع مقامات از ارزش پول، منجر به بحران ارزی شود. از این رو،تشخیص صحیح زمان وقوع دورههای حبابی به منظور مداخله بهنگام در بازار ارز و جلوگیری از انحراف نرخ ارز از ارزش بنیادین آن، اهمیت زیادی برای سیاستگذاران دارد. برای این منظور، الگوسازی حبابهای سفتهبازی عقلایی، مبتنی بر مدل تغییر رژیم مارکف با احتمالات انتقال متغیر با سه رژیم انفجاری، آرام و فروپاشی که نسبت به تمامی مدلهای رقیب از دقت بالاتری در تشخیص زمان وقوع حباب برخوردار است، انجام یافته که در آن، شاخص تحریم و تغییرات ذخایر ارزی، شاخصهای هشداردهی زودهنگام مدل هستند. شاخص تحریم، عامل ایجاد تقاضای سفتهبازی در بازار غیررسمی ارز در بازه زمانی مورد مطالعه است که همراه با مداخلات بانک مرکزی در جهت کاهش فشار بر بازار ارز، قادر به توضیح حبابهای سفتهبازی ارزی اخیر بودهاند. نتایج تخمین حاکی از تایید وجود حباب سفتهبازی عقلایی در نرخ غیررسمی ارز دلار به ریال است. براساس نتایج ، بازههای زمانی شناسایی شده برای رژیم انفجاری 5/90، 10/90 – 9/90 ، 7/ 91 ، 4/92 ، 11/91 – 10/91 و 6/97 – 1/97 بوده که بیانگر آن است که رژیمهای انفجاری دقیقا بر دورههای وقوع بحران ارزی منطبق هستند در حالی که رژیمهای فروپاشی، تمایل به همزمانی با دورههای پس از بحران دارند. رژیمهای آرام نیز با دورههایی که بازدهی نرخ ارز از روند افزایشی ملایمی برخوردار است، منطبق هستند. با بازبینی الگو نسبت به انواع تصریحهای ممکن و ترکیبهای متغیرهای کنترل، الگوی طراحی شده از استحکام کافی برخوردار است.
حباب سفتهبازی عقلایی,تغییر رژیم مارکف,نرخ ارز غیررسمی,احتمالات انتقال متغیر
https://joer.atu.ac.ir/article_11248.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11248_1d8cc778a7ba0188ad0e727f7b075b66.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
اعتباربخشی الگوی تامین مالی نظام آموزش عالی ایران
165
200
FA
عباس
عباس پور
دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه عالمه طباطبائی
abbaspour1386@gmail.com
محمدمهدی
کرامتی تولایی
دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبایی
keramati@elenoon.ir
حمید
رحیمیان
دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی
hamrahimian@yahoo.com
اسفندیار
جهانگرد
دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی
ejahangard@gmail.com
10.22054/joer.2019.11249
<em>نگرانی گستردهای که در مورد تامین مالی آموزش عالی در کشورهای مختلف دنیا به وجود آمده است منجر به تحرکات زیادی در صحنه واقعیت شده است. سیاستگذاران برای هدایت این الگو ترجیحاتی دارند و تلاشهایی را آغاز کرده</em><em></em><em>اند و خود دانشگاه</em><em></em><em>ها نیز با درک شرایط جدید دست به ابتکاراتی زده</em><em></em><em>اند. هدف این پژوهش، تدوین الگوی مناسبی برای تامین مالی آموزش عالی ایران بود که با روش تحقیق ترکیبی صورت پذیرفت. در مرحله کیفی، پس از انجام مصاحبه و مراحل کدگذاری، الگوی مفهومی بر مبنای رویکرد سیستماتیک اشتراوس و کوربین ترسیم شد. در مرحله کمی نیز با طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار سنجش الگو از مشارکت 155 نفر صاحب</em><em>نظر</em><em>که به روش نمونهگیری تصادفی طبقاتی انتخاب شده بودند، استفاده شد. برای آزمون پرسشنامه از سنجش بارهای عاملی، محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا استفاده شد که نشان</em><em></em><em>دهنده نتایج قابل قبول بود و عمده گویه</em><em></em><em>ها از بار عاملی مناسبی برخوردار بودند. در مرحله بعد، ضرایب معناداری میان متغیرها و ضرایب استاندارد شده مسیرهای مربوط به فرضیه</em><em></em><em>ها محاسبه شد. از میان فرضیه</em><em></em><em>های پژوهش، رابطه معنادار میان پدیده محوری الگو که تنوع</em><em></em><em>بخشی درون</em><em></em><em>زای تامین مالی بود با شرایط علی استقلال دانشگاهی و طبیعی بودن و خودجوشی تایید شد، اما رابطه معنادار آن با دسترسی عادلانه به آموزش عالی و قابلیت اتکای منابع مالی رد شد. همچنین رابطه معنادار میان تنوع</em><em></em><em>بخشی درون</em><em></em><em>زای تامین مالی با راهبردهای شبکهسازی اطلاعات، تجهیزات، توانمندی</em><em>ها و تجربیات، انگیزش مالی و روانی و معنوی، تقویت ارتباط ذینفعان، تمهید قوانین و مقررات و آییننامههای مورد نیاز تایید، اما با افزایش تعاملات و همکاریهای بینالمللی رد شد. </em>
تامین مالی,نظام آموزش عالی,تنوعبخشی تامین مالی,نظریه داده بنیاد
https://joer.atu.ac.ir/article_11249.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11249_050d762e24c8df775c050851de019fbd.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
پژوهشنامه اقتصادی
1735-210X
2476-6453
19
74
2019
09
23
عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران
201
230
FA
سیده فاطمه
چاوشی
دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزکوه
ela_ch402@yahoo.com
محمود
محمودزاده
دانشیار گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی
mahmod.ma@yahoo.com
صالح
قویدل دوستکوئی
دانشیار گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی
salehghavidel421@gmail.com
10.22054/joer.2019.11250
<em>هدف این مقاله، بررسی و شناسایی عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران با تحلیل بین استانی است که در قالب مدل رگرسیون دادههای تلفیقی در دوره زمانی 1392 تا 1395 و در 30 استان کشور انجام شده است. نتایج نشان داد حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی ایران را مبادلات تجارت الکترونیکی تشکیل میدهد. مهمترین عوامل در انتشار تجارت الکترونیکی عبارتند از: کسبوکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و پهنای باند اینترنت. ضریب متغیرهای تعداد کسبوکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و ضریب نفوذ اینترنت به ترتیب برابر با 045/0، 022/0، 009/0 و 006/0 بوده و از نظر آماری معنادار هستند. همچنین نتایج نشان داد که ضریب نفوذ اینترنت به عنوان یکی از مهمترین ابزار دسترسی به اینترنت، بیشترین تاثیر را در انتشار تجارت الکترونیکی دارد؛ به این معنا که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت در استانهای کشور، میتوان شکاف میان تجارت الکترونیکی در استانها را کاهش داد. همچنین تعداد کسبوکارهای الکترونیکی نقش محوری بر گسترش شبکه تجارت الکترونیکی در ایران دارد. در این میان ضریب نفوذ تلفن همراه و تلفن ثابت نیز از پیشرانهای تجارت الکترونیکی در ایران محسوب میشوند.</em>
تجارت الکترونیکی,انتشار,مدل رگرسیون دادههای تلفیقی
https://joer.atu.ac.ir/article_11250.html
https://joer.atu.ac.ir/article_11250_881f6d620802b5697d3c3be4feed03df.pdf